Şeytanlar (Daemons)
LINUX süreçleri arasında “daemon” (“deymın” diye okunur) sözcüğüyle tanımlanan bir özel süreç çeşidi vardır. Bunların normal süreçlerden tek farkı hiçbir şekilde konsola ya da ekrana mesaj göndermemeleridir. Daemon’lar geri planda sessizce çalışırlar. Eğer başlarına kayda değer bir iş gelirse bunu /var/log/syslog dosyasına ya da kendi log dosyalarına kaydederler. Genellikle sistemin açılışıyla birlikte başlatılıp sistem kapanıncaya kadar sürekli çalışırlar. Bir kural olmamakla birlikte daemon tipi süreçlere ilişkin programların isimleri genellikle “d” harfiyle biter. (httpd, ftpd gibi) Daemon’lara klasik örnekler olarak httpd ve named gösterilebilir. httpd web sunucu yazılımı, named ise “omeroner.com” gibi alfabetik internet adreslerininin sayısal IP karşılıklarını bulan DNS yazılımıdır.
Bazen daemon tipi süreçler ölebilirler. Bunun nedeni genellikle programın bir hatası ya da içinden çıkılamaz bir sorun yüzünden sistem yöneticisi tarafından özellikle öldürülmeleridir. Böyle durumlarda daemon programın yeniden başlatılması çoğunlukla sorunu çözer.
“Daemon”, ingilizce’de “şeytan”, “zebani” anlamında kullanılan bir sözcüktür. Geri planda sessizce ama sürekli çalışan programlara daemon adı verilmesinin ilginç bir nedeni var:
Büyük fizikçi Maxwell, gazların dinamiğini kolay anlatmak için iki bölümlü hayali bir kutu tasarlamış. Kutunun iki bölümü arasında ancak bir gaz molekülü geçebilecek kadar bir delik olduğunu ve ancak yeteri kadar kinetik enerjiye sahip moleküllerin bu delikten diğer tarafa geçebileceğini söylermiş. Moleküllerin kinetik enerjileri de sıcaklıklarıyla doğru orantılı olduğu için bir süre sonra kutunun iki bölümünün ısısının eşitleneceğini böyle açıklarmış. Kavramı dramatize etmek için de deliğin başında bir zebaninin oturduğunu ve delikten geçmeye çalışan tüm moleküllerin enerji düzeylerini kontrol edip ancak yeteri kadar hızlı olanların geçmesine izin verdiğini anlatırmış. (Maxwell’in şeytanı hakkında daha ayrıntılı bilgiyi Bilim ve Teknik dergisinin Haziran 2003 sayısında bulabilirsiniz.)
MULTICS işletim sistemini geliştiren ekipte yer alan ve asıl mesleği fizik olan Fernande J. Corbato da arka planda sessizce çalışıp diğer süreçleri denetleyen programlara, Maxwell’in zebanisinden esinlenerek “daemon” adını vermiş.